Project-updates

Een dagje St. Luke’s

Het huis waar we wonen staat niet ver van het ziekenhuis; zo’n 200 meter lopen.

’s Ochtends vroeg na het ontbijt maak ik een praatje met de tuinman voordat ik door het hek stap en naar het ziekenhuisterrein loop. Aan m’n rechter hand rijst de Malosa mountain indrukwekkend op, als een groot bochtig dier bezaaid met groene vlakken bos.

In de morgen is de lucht nog fris en de mensen zijn volop actief. Drie vrouwen met grote bossen hout op hun hoofd kruisen mijn pad. Ze lachen en praten met elkaar vanonder de takken, en twee van hen dragen een kleine baby op hun rug, zie ik als ik hen nakijk. Tussen de afdelingsgebouwen zijn familieleden van patiënten bezig met wassen en ontbijt klaarmaken. Ze worden ‘guardians’ genoemd, en zijn ook echt de beschermengelen van de patiënten want ze verzorgen en verplegen hun zieke dierbaren en houden de behandeling goed in de gaten. De waslijntjes hangen vol met kleurige doeken, en pannetjes waar pap in heeft gezeten worden bij de wasplaats uitgeschuurd met zand. Een soort Afrikaanse camping eigenlijk, bedenk ik me, terwijl ik me voorstel hoe dat er bij een Nederlands ziekenhuis uit zou zien. Een grappig en bizar tafereel zou het zijn. Met tentjes op de parkeerplaats, mensen wassend en kokend voor, en wakend over hun opgenomen dierbaren.

Men wenst elkaar en mij vrolijk goedemorgen en zo nog enkele beleefdheden. Ook de tuinmannen zijn al druk bezig en sproeien en vegen en wieden, en sommigen zingen een lied.

Ik ben op weg naar de wachtkamer van de polikliniek. In dit half open gebouw met betonnen bankjes, vindt elke ochtend om kwart over 7 een kleine dienst plaats. Dan wordt er samen gezongen en gebeden, en er is tijd voor mededelingen. Alle liedjes zijn in Chichewa, en meestal weet ik niet precies wat we zingen, maar het klinkt altijd geweldig en is vaak meerstemmig. Voor mij is het een moment om het werk voor die dag te overdenken en een goede start te maken.

De overdracht is om kwart voor 8 met het hele klinische team; verpleegkundigen, medical assistants en clinical officers. Ik vind dit een belangrijk moment van de dag. De zusters en broeders van de nacht dragen over wie er ziek is, wat de nieuwe opnames zijn en ook of er sterfgevallen zijn. Geregeld hebben we discussie met elkaar over onduidelijkheden of over de behandeling van een patiënt. Het is goed om elkaar scherp te houden. Daarna volgt er de taakverdeling voor alle afdelingen en wordt de dienstploeg voor die dag genoemd. Soms hebben we dan nog een presentatie over een medisch onderwerp, of een uitgebreide bespreking van een sterfgeval.

Voor mij is dit het moment om iedereen energie voor de dag mee te geven en met een duidelijke taak aan de slag te laten gaan.

De visite op de afdelingen volgt. Bed voor bed bekijken we de patiënten en passen zo nodig het beleid aan. Er komen nieuwe opnames vanaf de polikliniek, en soms zijn er operaties.

Vandaag ligt er een vrouw op de afdeling die met buikpijn is opgenomen. Ze heeft ook ernstige bloedarmoede, en blijkt zwanger te zijn. Ze is ziek en bleek, en de buik is ook bol. Na wat onderzoek komen we al snel tot de diagnose: ze heeft een buitenbaarmoederlijke zwangerschap, die inmiddels geknapt is waardoor ze bloed verliest in haar eigen buik. Onderhand heeft ze zo veel verloren dat ze helemaal verzwakt is. Als we niet snel ingrijpen zal ze aan ‘shock’ overlijden.

De enige oplossing is om met spoed de buik open te maken op de operatiekamer, zodat we de bloeding kunnen stoppen.

Een kwartier later ligt de vrouw op de operatietafel en brengt de anesthesist clinical officer haar onder narcose. Ze heeft zo’n ernstige bloedarmoede dat ze het zonder bloedtransfusie waarschijnlijk ook niet gaat overleven. Maar het tekort aan bloedproducten is nijpend in Malawi, en zoals wel vaker is ook nu de bloedvoorraad van het ziekenhuis op. De anesthesist stelt voor om, als het mogelijk is, haar het eigen bloed uit haar buik terug te geven via het infuus. Terwijl we de patiënte toedekken met steriele doeken, bereidt hij deze ‘autotransfusie’ voor.

Dan kan de operatie beginnen. Snel en toch voorzichtig maken we de lagen van de buikwand open. Het buikvlies staat bol en schijnt blauwzwart door. Ik bereid me voor op een heleboel bloed in de vrije buikholte. En inderdaad vinden we een ruime hoeveelheid bloed in de buik, wel een liter of 3 – 4. Als eerste zoeken we de bron op, en plaatsen een grote klem op de slagader in de geknapte buitenbaarmoederlijke zwangerschap, zodat er geen nieuw bloedverlies meer kan optreden. Dan scheppen de clinical officer en ik zo goed mogelijk het bloed uit de buik in een steriele bak, waar het direct wordt gefilterd en in een infuuszak loopt. Het is goed voor 2 zakken autotransfusiebloed, die meteen aan het infuus van de patiënte worden gekoppeld. De operatie is zo klaar, en we spoelen de buik schoon met warm water. Dan hechten we de buik weer dicht en dekken de patiënte toe. Ze krijgt al wat meer kleur.

Hoe enorm sterk de Malawiaanse vrouwen zijn realiseer ik me twee dagen later, als ze me buiten op het ziekenhuiscampinkje glimlachend goedendag wenst… 

Eva Stortelder, tropenarts in St. Luke’s ziekenhuis. 

Niet alleen aan bloed is een enorm tekort in het ziekenhuis, maar ook medicijnen zijn regelmatig op in onze apotheek. Het wordt dan lastig om patiënten goed te kunnen behandelen, en soms overlijden er zelfs mensen als gevolg van de tekorten!

De Sint Luke’s foundation stuurt meerdere keren per jaar containers met medicijnen naar Malawi. Zonder deze containers kan het ziekenhuis niet voortbestaan!

Steun ons door te doneren aan de St. Luke’s foundation. Via de website www.stlukes.nl kun je een bedrag storten en help je ons direct met onder andere medicijnen voor het ziekenhuis.